Beginselverklaring
Onze beginselverklaring vormt de ideologische basis van onze organisatie. Het is dus het startpunt van ons politiek denken en handelen. Het beschrijft hoe we kijken naar de mens, de economie, de samenleving, de politieke organisatie van ons land en de wereld. Onze huidige beginselverklaring werd geschreven op de zomerunief van 2024 in Oostende, waar we onze organisatie omvormden tot Jongliberalen.
Als Jongliberalen geloven wij in een wereld waarin het vrij individu centraal staat, de markt vrij is, met een open samenleving, een standvastige democratie en een liberale wereldorde. Met deze principes als leidraad streven wij naar een toekomst waarin iedereen de kans krijgt om zich ten volle te ontplooien.
1 | De vrije mens
Als Jongliberalen streven we naar vrijheid en vooruitgang voor elke mens.
Het individu staat centraal in ons wereldbeeld en dus niet een groep, klasse, natie, geloof, overtuiging of wat dan ook. Volgens liberalen heeft elk individu fundamentele en onvervreemdbare rechten en vrijheden.
Elke mens heeft de vrijheid om eigen keuzes te maken, goed van kwaad te onderscheiden en zelf te beslissen om het leven te leiden zoals die dat wil, samen met anderen, zolang men er geen ander mee schaadt. Zelfbeschikking vormt de basis van het individualisme en het liberalisme.
Elke mens heeft het recht om zichzelf te zijn. Men dient hiervoor geen verantwoording af te leggen aan eender welke groep of mens. Ook keuzes over het eigen lichaam liggen in de handen van het individu zelf. Mensen hebben het recht consensuele liefde en geborgenheid te ervaren. Iedereen kan zelf beslissen met wie zij het bed of het leven willen delen.
Elk individu krijgt de ruimte voor zelfontplooiing. We hebben het recht om onze vrijheid maximaal te benutten, maar alleen tot waar wij de rechten van andere individuen niet schaden. Geschade individuen hebben altijd het recht op schadeloosstelling en het individu wordt daarbij verantwoordelijk gehouden voor de eigen acties, niet die van anderen.
Iedereen heeft het recht om een eigen mening te vormen en te uiten. Die vrije mening wordt beschermd. Ze mag niet gebruikt worden om fundamentele rechten van anderen te beknotten, bijvoorbeeld door andere mensen onder dwang te doen zwijgen. We trekken een duidelijke grens bij belaging, dreigen met of aanzetten tot geweld.
Ten slotte hechten wij groot belang aan ieders recht op privacy. Het respect voor de persoonlijke levenssfeer en het eigendom van persoonsgegevens zijn essentieel in een vrije samenleving. Alleen met de instemming van het individu mogen persoonlijke gegevens worden verstrekt en verwerkt en dit moet op een transparante manier gebeuren.
Elke mens geniet op gelijke manier van deze fundamentele rechten en vrijheden, zonder onderscheid op basis van herkomst, geslacht, geloofsovertuiging, huidskleur, enzovoort. Het zijn burgerrechten die we moeten koesteren en beschermen.
Vrije mensen behoren ook economisch vrij te zijn. Hiervoor is een vrijemarkteconomie onontbeerlijk.
2 | De vrije markt
Als Jongliberalen zien wij in dat een vrije, concurrentiële markt met een lage belasting- en regeldruk de beste economische context creëert voor innovatie, groei en meer welvaart voor iedereen.
De vrije markt is de ultieme expressie van voorkeuren en menselijk handelen. Zonder dwang werken mensen spontaan en vrijwillig samen om te voldoen aan hun noden.
De concurrentie die eigen is aan een vrije markt zorgt voor voortdurende innovatie op vreedzame wijze. Nieuwe technieken en technologie leiden vervolgens tot een stijging in levensstandaard. Er ontstaat een opwaartse spiraal die sociale mobiliteit bevordert en armoede tegengaat.
Een vrije markt kan maar bestaan wanneer het eigendomsrecht wordt beschermd. Iedereen is meester over de eigen gedachte en het eigen lichaam. Door arbeid en ruil kan een individu eigendommen verwerven en verhandelen. De overheid moet deze vrije markt faciliteren door een rechtsstaat te verzekeren.
Het kan niet de bedoeling zijn dat overheden markten verstoren of concurrentie aangaan tegen private actoren. De geschiedenis kent legio voorbeelden van economische en sociale scheeftrekkingen door overheidsinmenging. Dat houdt uiteraard ook in dat we corporatisme tegengaan en vermijden dat bedrijven overheden beïnvloeden voor eigen gewin ten nadele van hun concurrentie. De overheid speelt een rol in het waarborgen van een concurrerende omgeving door in te grijpen wanneer marktmacht wordt misbruikt, bijvoorbeeld door monopolies te breken of kartelvorming tegen te gaan.
Tot slot is internationale vrijhandel het sluitstuk van een gezonde (wereld)economie. Als liberalen pleiten we hier maximaal voor, al zijn we niet blind voor de gevaren van staatsgestuurde economieeën. Vrijhandel kan pas ten volle bestaan tussen staten die de liberale rechtsstaat omarmen, met respect voor eigendom en het individu. Staatskapitalistische regimes dienen met de nodige argwaan en voorzichtigheid benaderd te worden. Vrijhandel mag bovendien niet gebeuren op kap van de onderdrukking van individuen. We verwachten daarom van landen waarmee we vrijhandelsrelaties aangaan dat zij de standaarden inzake mensenrechten respecteren.
Een vrije maatschappij is onontbeerlijk voor een vrije markt en vice versa.
3 | De vrije maatschappij
Als Jongliberalen kiezen wij voor een keuzegemeenschap. De basis voor de open samenleving is de vrije wil van haar leden. Hun individuele vrijheid staat boven structuren zoals de staat, gemeenschap of religie. Wie zich engageert om deel uit te maken van deze gemeenschap, onderschrijft de daarbij horende rechten en plichten.
Alle mensen hebben het recht zich te verenigen op welke grond dan ook. Denk daarbij aan religie, levensbeschouwing, politieke ideologieën of protestbewegingen. Iedereen heeft het recht om samen te komen en een geweldloos doel na te streven met hoe veel of hoe weinig ze ook zijn.
Iedere burger is gelijkwaardig en heeft gelijke rechten, wat impliceert dat gelijke situaties gelijk behandeld moeten worden en verschillende situaties verschillende behandelingen vereisen. Vrijheid gaat voor ons gepaard met het nemen van verantwoordelijkheid. Iedereen die daartoe in staat is, moet de gevolgen van zijn daden, zowel positief als negatief, zelf dragen.
De samenleving dient daarnaast bescherming te bieden tegen de onvermijdelijke uitdagingen van het leven, zoals ziekte, werkloosheid, handicap, en ouderdom. Iedereen heeft recht op een leven in waardigheid, waarbij redelijke aanpassingen en hulp worden geboden aan degenen die het nodig hebben, zonder dat hun verantwoordelijkheidszin wordt aangetast.
Hoogwaardig, vrij onderwijs is essentieel voor de zelfontplooiing van individuen tot betrokken burgers. Onderwijs creëert kansen voor iedereen en stimuleert zo sociale mobiliteit. De focus blijft het ontwikkelen van kennis en vaardigheden. De maatschappelijke oriëntatie binnen het onderwijs ondersteunt de ontwikkeling van kritisch denken en bevordert de eigen meningsvorming.
De rol en verantwoordelijkheid van ouders en voogden zijn hierbij onontbeerlijk. Alleen door het kind maximale kansen te geven, kunnen we als maatschappij een context creëren waarbinnen elk talent maximaal wordt benut.
Jongliberalen verzetten zich tegen het waanbeeld dat elk maatschappelijk probleem door de overheid opgelost moet worden en pleiten dus voor een slankere overheid die zich meer focust op haar kerntaken. We streven naar maximale vrijheid en bouwen subsidieslurpende instellingen die individuele ontplooiing belemmeren af.
Een vrije samenleving kan alleen bestaan binnen de contouren van een vrije democratische rechtsstaat.
4 | De vrije democratie
Ons land moet een liberale democratie en een rechtsstaat zijn en blijven, waar de verschillende machten elkaar controleren en in evenwicht houden. Alleen in een democratie en rechtsstaat hebben alle burgers gelijke rechten en fundamentele vrijheden.
In een liberaal-democratische rechtsstaat zijn het niet louter de drie machten die elkaar controleren en in evenwicht houden, ook de burger en de vrije media controleren de staat. Daarom dient de staat te streven naar maximale transparantie. Ze stelt proactief informatie beschikbaar voor haar inwoners.
Aan rechten zijn plichten verbonden. De burger moet zo veel mogelijk politieke vrijheid hebben, maar is zelf verantwoordelijk om gebruik te maken van diens politieke rechten.
De rechtsstaat is neutraal, onpartijdig en behandelt elke burger gelijk. Religieuze instellingen hebben geen plaats in de staat, zoals de overheid zich niet heeft te mengen met de religieuze instellingen, zolang die laatsten de rechtsstaat respecteren.
Het politiek systeem moet de belangen van de burger dienen in plaats van de belangen van politieke partijen. De bestaande particratie ondermijnt de parlementaire democratie. Als jongliberalen bepleiten we een kiessysteem dat parlementairen individueel verkiest, boven een partijen die via trucjes eigen favorieten bevoordelen. Parlementen moeten opnieuw het zwaargewicht worden in ons politiek bestel, boven de uitvoerende macht die ze controleert. De regering moet het parlement volgen, niet controleren.
Maatschappelijke uitdagingen stoppen niet aan de landsgrenzen. Internationale samenwerking is cruciaal om deze maatschappelijke uitdagingen op te lossen. Om hierin te slagen, is het noodzakelijk dat er verder wordt gewerkt aan de uitdieping en de verdere democratisering van supra- en internationale instellingen om deze problemen aan te pakken.
5 | De vrije wereld
Als Jongliberalen hebben wij een duidelijke visie op de wereld: wij zijn voorvechter van liberaal-democratische waarden.
We pleiten voor een liberale wereldorde met institutioneel multilateralisme, binnen de contouren van afdwingbaar internationaal recht en mensenrechtenbescherming, waarbij overheden vreedzaam met elkaar samenwerken en niet met wapens anderen dwingen om hun eisen te volgen.
In de huidige multipolaire, instabiele wereld moeten we bij uitstek met andere liberale democratieën samenwerken en ons samenlevingsmodel collectief verdedigen. Wij zijn daarom voorstander van collectieve veiligheidsmechanismen zoals de NAVO en vinden dat België ten volle haar engagementen binnen dergelijke organisaties moet nakomen, niet in het minst op gebied van militaire capaciteit.
Wij zijn voorstander van de Europese Unie, haar rol als motor van vrijhandel, beschermer van individuele vrijheden en bestendiger van de vrede. Wij geloven in vrijhandel als hefboom om welvaart, democratie en mensenrechten te versterken in andere delen van de wereld.
Wij willen democratische krachten wereldwijd ondersteunen, zonder blind te zijn voor gevaren hier, en internationale partners betrekken in het verdedigen en uitbouwen van onze eigen democratie.
Het ultiem streefdoel van ons als Jongliberalen is een wereld waarin vrede, vrijhandel en mensenrechten gegarandeerd zijn en landen op vreedzame wijze met elkaar concurreren en samenwerken.