Negen dagen spoorstaking. Negen dagen doffe ellende voor iedereen die met de trein naar school of het werk gaat. Nochtans gaan de pensioenhervormingen waartegen de vakbonden protesteren nog niet ver genoeg. De jonge generatie is drie keer de dupe: we worden het meest getroffen door deze staking, we moeten straks nog hogere belastingen betalen om dit ontspoord pensioensysteem overeind te houden en vervolgens gaan we zelf wél langer moeten werken. Tijd dat wij ook eens van ons laten horen.
Beeld je het eens in: de kostprijs van al het onderwijs in Vlaanderen de voorbije jaren, van de kleuterklas tot het doctoraat. De lonen van bijna 200.000 personeelsleden, de schoolgebouwen, de laptops in de klas. Welnu, doe dat bedrag, een slordige 15 miljard euro per jaar, maal vier en je krijgt een idee van hoeveel de uitbetaling van pensioenen ons land jaarlijks kost. Ongeveer 60 miljard euro, of 12.000 euro per jaar voor elke werkende Belg.
Door de vergrijzing stijgen deze kosten natuurlijk drastisch de komende jaren. De Europese Commissie berekende dat de sociale uitgaven in ons land tegen 2070 nog met zo’n 30 miljard euro per jaar verder oplopen. Twee keer al het onderwijs in Vlaanderen. Het wordt nog dramatischer wanneer je beseft dat onze federale overheid er nu al lang niet in slaagt om de uitgaven te financieren. Er is een tekort van een kleine 30 miljard euro. Nóg eens twee keer al het onderwijs in Vlaanderen. Ons land leeft boven zijn stand.
Het belangrijkste probleem is dat de groep werkende mensen die dat alles moeten betalen proportioneel steeds kleiner wordt. Vandaag zijn er zo’n 1,8 werknemers per gepensioneerde, tegen 2070 zijn dat er maar 1,3. Voor jongeren die nog moeten beginnen met werken, dreigt de vergrijzing een molensteen te worden die hun hele leven lang rond hun nek zal hangen, in de vorm van hoge belastingen en te weinig geld voor ander belangrijk beleid.
Het goede nieuws is dat de nieuwe regering hier iets aan wil doen. Een malus voor wie niet lang genoeg werkt, het minder valoriseren van de gelijkgestelde periodes, talloze wijzigingen aan het veel te royale ambtenarenpensioen… Het zijn ingrepen die vorige regeringen al veel eerder hadden moeten doen. Stappen in de goede – nee, noodzakelijke – richting. Maar het slechte nieuws is dat het nog altijd too little, too late is. Bart De Wever is ver opgeschoven in de richting van de socialisten en dus werden deze maatregelen op de lange baan geschoven.
Neem bijvoorbeeld dit: het gunstregime bij de NMBS, waarvoor sommigen vandaag dus staken. Het is niet te verantwoorden, als je het naast de pensioenregeling van een gewone werknemer legt zelfs ronduit schandalig, dat sommige mensen bij de spoorwegen nog steeds op 55-jarige leeftijd met pensioen kunnen gaan. De regering wil dit optrekken, maar op zo’n traag tempo dat deze mensen tegen het einde van de Arizonaregering nog altijd op 58 jaar van hun pensioen kunnen genieten. De pensioenmalus is nog zo’n goede hervorming die echter pas in 2040 volledig op snelheid komt. Ander voorbeeld: bij gewone werknemers wordt naar 45 gewerkte jaren gekeken om de hoogte van het pensioenbedrag te bepalen, bij ambtenaren slechts naar de laatste 10 jaar. Een groot voordeel, want in de laatste tien jaar van uw carrière verdien je natuurlijk een pak meer. Welnu, tegen 2062 – zo’n vijftien jaar ná de piek van de vergrijzing – zal dit ongerechtvaardigd verschil tussen ambtenaren en werknemers weggewerkt zijn. Zo kan ik nog even doorgaan.
Het zou hardvochtig zijn om niet met zulke lange overgangstermijnen te werken, hoor je dan ter linkerzijde. Woordbreuk van de overheid. Akkoord. Iedereen heeft ouders, grootouders, oudere tantes en buurmannen en vrienden. Iedereen gunt die mensen een mooi pensioen. Maar de politiek had hier dan maar twintig jaar geleden aan moeten beginnen. Een aap met een telraam kon de vergrijzing zien aankomen. In de jaren ’90 konden we deze uitdaging al behoorlijk accuraat berekenen. Toen konden we ons op een zachte, trage manier voorbereiden, met ingrepen die weinig mensen stevig zouden voelen. Dat is niet of onvoldoende gebeurd. Zo worden we vandaag met de harde realiteit geconfronteerd dat het zonder snelle en vergaande pensioenhervormingen schier onmogelijk wordt om dit systeem overeind te houden. Het is wraakroepend dat het uitgerekend diezelfde vakbonden en linkse partijen waren die zich toen altijd tegen pensioenhervormingen hebben verzet. Vandaag protesteren ze tegen het gevolg van hun eerdere strijd, namelijk dat het nu allemaal rap moet gaan.
Waar is de solidariteit? Met zelfstandigen, zoals mijn vader, die vaak nog niet aan de helft van het pensioenbedrag van ambtenaren komen? Met werknemers in de privé, zoals mijn moeder, die wel reeds tot 66 jaar moeten doorwerken? En vooral: met de jonge generatie? Want wij betalen drie keer het gelag. Door de stakingen geraken we niet op school of het werk, we gaan nog hogere belastingen moeten betalen om dit alles te financieren en nadien mogen wij zelf wel doorwerken tot 67 jaar of langer. Zoals econoom Gert Peersman het op de radio stelde: “Wie op tien jaar van een pensioen staat, krijgt nauwelijks prikkels om langer te werken. De last wordt disproportioneel bij de volgende generatie gelegd.”
Ik vraag me af hoelang mijn generatie dit nog blijft slikken. Allerlei problemen worden doorgeschoven. We erven een achteruitboerende economie, een gigantisch begrotingstekort, verslechterd onderwijs, ontoereikende kinderopvang, klimaatopwarming, een stilaan onbetaalbare woon- en huurmarkt en nog tal van andere uitdagingen die door een gebrek aan voorzienendheid en verantwoordelijkheidszin zijn ontspoord. Een alleenstaande jonge werknemer betaalt in ons land vandaag al de hoogste belastingen ter wereld. Daar komen er straks nog een aantal bij, zoals de voorziene solidariteitsbijdrage op meerwaarden uit aandelen en crypto. Op een gegeven moment is de maat vol. Tot hier en niet verder.
Het is grondig tijd dat we daar eens voor op straat komen. Voor meer intergenerationele solidariteit. We hebben met de Jongliberalen overwogen om een tegenbetoging te organiseren, maar beseften dat dat een flop zou worden. Onze leden willen studeren, willen werken. Iemand moet al die belastingen betalen. Bovendien rijden de treinen niet.
Comments